ترکیه؛ زنان متحد در دفاع از برابری و آزادی
دستور کار مبارزهٔ زنان در جریان همه‌گیری کنونی
همه‌گیری کنونی، مثل همه‌جای دیگر دنیا، در ترکیه نیز نابرابری‌های جنسیتی را عمیق‌تر کرده است. امروزه، در شرایط همه‌گیری، این نابرابری‌ها بسیار آشکارتر از دورهٔ پیش از همه‌گیری دیده می‌شود. در ترکیه، بیکاری عمومی که پیش از همه‌گیری در میان زنان ۲۷٫۳درصد بود، در دورهٔ همه‌گیری به ۳۴٫۸درصد افزایش یافته است. افزایش قابل‌توجهی (در حدود ۳۰٪) نیز در خشونت علیه زنان دیده شده است. اما وزیر خانواده و خدمات اجتماعی می‌گوید که افزایش خشونت علیه زنان در ماه‌های اوّل همه‌گیری در حدّ قابل قبول و تحمّل بوده است. در مقابل این وضع، اعتراض‌های “ما تحمّل نمی‌کنیم” در برخی از شهرها و در رسانه‌های اجتماعی شکل گرفت.
یکی دیگر از مسائل مهم در دورهٔ‌همه‌گیری در ترکیه، تعطیلی بی‌پایان مدرسه‌ها بوده است. افتادن بار آموزش مجازی کودکان به دوش مادران، به‌علاوهٔ مسئولیت مراقبت از کودکان، بسیاری از زنان را به ترک شغل خود یا رفتن به سوی مشاغل پاره‌وقت مجبور کرد. به این ترتیب، علاوه بر خستگی مفرط زنان ناشی از کارهای خانه و کارهای مراقبت از خانواده، فقر آنها نیز افزایش یافته است.
با این حال، موضوع مهم و اصلی در مبارزه زنان ترکیه، “کنوانسیون استانبول” [دربارهٔ منع خشونت علیه زنان] در جریان همه‌گیری بوده است. دولت حزب عدالت و توسعهٔ [اردوغان] که سال‌ها خودستایی می‌کرد که نخستین امضاکنندهٔ این کنوانسیون بین‌المللی بوده، ماه‌ها موضوع خروج ترکیه از کنوانسیون استانبول را، به منظور تحکیم و تقویت محافل ارتجاعی خود، مطرح می‌کرد. سرانجام دولت در نیمه‌شب ۲۰ مارس فرمان ریاست‌جمهوری را منتشر کرد و از کنوانسیون استانبول خارج شد. هدف از این مانور “اسلام سیاسی” حاکم، بر هم زدن جبههٔ اصلی اپوزیسیون و تحکیم دیدگاه‌های ارتجاعی در آن بود. بنابراین، در واقع یک حزب ارتجاعی دیگر که پیش از این در ائتلافی زیر سلطه سوسیال دموکرات‌های بورژوا علیه حزب حاکم شرکت داشت، در این تصمیم در موضع حمایت کامل از دولت قرار گرفت.
این خروج دولت ترکیه از کنوانسیون استانبول با اعتراض‌هایی مواجه شده است، و هزاران زن با وجود ممنوعیت تظاهرات به بهانهٔ همه‌گیری، به خیابان‌ها آمدند. زنان در بسیاری از مراکز شهری تجمع و اعلام کردند که این تصمیم دولت حزب عدالت توسعه، علیه زندگی زنان است. در جریان این اعتراض‌ها، سازمان ما بر این نکته تأکید کرد که با وجود اینکه کنوانسیون استانبول برای پایان دادن به خشونت و نابرابری‌های اجتماعی علیه زنان جامع و کافی نیست، اما دولت‌ها را موظف می‌کند که از افراد در برابر خشونت‌های مبتنی بر جنسیت محافظت کنند و روندهای قضایی را سرعت ببخشند. به همین دلیل است که با وجود اقدام دولت به خروج از آن، عقب نمی‌رویم و از آن دفاع می‌کنیم.
تشکیل کمیته‌های همبستگی زنان
زنان نزدیک به ۲۰ سال است که نیرومندترین مخالفانِ دولتِ ارتجاعی حزب اسلامی عدالت و توسعه هستند. تأثیر قاطع پویایی زنان در صحنهٔ سیاست ترکیه و نیاز فزاینده به همبستگی طبقات کارگری در جریان همه‌گیری، الهام‌بخش ما در سازمان‌دهی کمیته‌های همبستگی در سراسر کشور بود.
از همان نخستین گام در سپتامبر ۲۰۲۰، شروع به ایجاد کمیته‌های همبستگی زنان (WSC) در بسیاری از محلات کردیم. هم‌اکنون ۷۲ کمیته در ۲۰ شهر داریم. این کمیته‌ها برخی از محاکمه‌های زن‌کشی را پیگیری می‌کنند و در کنار زنانی می‌ایستند که پس از قرار گرفتن در معرض خشونت جنسیتی، در حال ساختن زندگی جدیدی هستند.
ما همچنین بروشورهایی در مورد خشونت علیه زنان، اذیت و آزار اوباش علیه زنان، همبستگی در محیط‌های کار، حق برخورداری از مهد کودک رایگان و با کیفیت، استثمار کار زنان و غیره تهیه و توزیع کردیم. با وجود مشکلات موجود برای جمع شدن دور هم به دلیل محدودیت‌های همه‌گیری، این کمیته‌ها راه‌هایی برای گرد هم آمدن پیدا کردند، و برنامه‌ها و مصاحبه‌ها و آموزش‌های متعدد آنلاین ترتیب دادند.
روز جهانی زنان کارگر
پیش از ۸ مارس، این کمیته‌ها فراخوانی برای برگزاری نمایشگاه‌های عکس به منظور نشان دادن کار و همبستگی زنان دادند. چنین بود که زنان از خود عکس گرفتند و عکاس، سازمان‌دهنده، و همچنین برگزارکنندهٔ این نمایشگاه‌های هم‌زمان شدند. در روز ۸ مارس عکس‌های زیادی در خیابان‌ها، پارک‌ها و کافه‌ها در شهرهای متعدد به نمایش گذاشته شد. به این ترتیب زنان مبارزهٔ خود را علیه ظلم، تبعیض، و خشونت تبلیغ و ترویج کردند.
ما همچنین تظاهرات ۸ مارس را با شعار «ما به گزینهٔ بد در مقابل بدتر گردن نمی‌گذاریم!» در چهار شهر آنکارا، استانبول، ازمیر، و آنتالیا برگزار کردیم.
خروج از کنوانسیون استانبول
سازمان ما نقشی اساسی در سازمان‌دهی و تقویت اعتراض‌ها علیه خروج دولت از کنوانسیون استانبول داشت. ما به تظاهرات در سراسر کشور پیوستیم. علاوه بر این، ما یک گام جلوتر رفتیم: ما «تصمیم‌های زنان در دفاع از برابری و آزادی در برابر تصمیم‌های رئیس‌جمهور» را اعلام کردیم.
به مدّت چند هفته، برنامه‌ها و مراسمی را ترتیب دادیم که در آنها در این باره بحث می‌کردیم که زنان با چه چیزی مخالف‌اند و چه چیزی می‌خواهند. ترتیب دادن این بحث‌ها قصد ماست، و در آنها بر ضرورت دفاع از سکولاریسم تأکید، و به بسیاری از اقدام‌هایی که باید صورت بگیرد، اشاره می‌کنیم: جرایم نفرت‌پایه باید مجازات شود، ازدواج‌های زیر ۱۸ سال ممنوع شود، آموزش و پرورش باید اجباری و مختلط [دختر و پسر] باشد، و غیره. اگرچه مقام‌های محلی اجازهٔ برگزاری کنفرانس مطبوعاتی در مراسم ما ندادند، ولی ما کوشیدیم که نظرهایمان را در خیابان‌ها، مراکز شهرها، و محله‌ها، و حتیٰ خانه به خانه، به مردم بگوییم.
همبستگی در حال رشد است
کمیته‌های همبستگی زنان کلاس‌های همبستگی برای کودکان مدرسه‌یی ترتیب دادند تا در حین آموزش مجازی (آنلاین) کودکان، که بیشتر به دوش زنان افتاده است، به زنان یاری رسانند. در زمانی که کودکان مشغول فراگیری درس‌هایشان بودند، زنان دربارهٔ استثمار کار زنان، سلامت زنان، خشونت علیه زنان، و موضوع‌های دیگر صحبت می‌کردند. ده‌ها مادر مجرد پس از حضور در این فعالیت‌ها به مبارزه و همبستگی ما پیوستند. علاوه بر این، برخی از این کمیته‌ها طوماری برای ایجاد مهدکودک‌های عمومی و سالم تهیه کردند که هنوز هم در حال جمع‌آوری امضا است.
ما همچنین همبستگی خود را با تهی‌دستان و مهاجران گسترده‌تر کردیم. کارمان را با دوختن ماسک برای افرادی که نمی‌توانند ماسک بخرند شروع کردیم، و با دادن مواد غذایی خشک، وعده‌های غذایی گرم، و پوشکِ بچه به نیازمندان، کار را ادامه دادیم. ما کلاس‌های رایگان زبان ترکی برای زنان مهاجر و کارگاه‌های آموزشی برای فرزندانشان برگزار کردیم.
از سوی دیگر، اعضای جوان دانشجوی ما به استادانی که در درس‌هایشان اصطلاحات تبعیض‌آمیز و تحقیرآمیز به کار می‌بردند، اعتراض کردند. در حال حاضر آنها رهبری کارزاری را با هدف وارد کردن واکسن برای پاپیلوس انسانی (HPV) [ویروسی که بیشتر از همه در زمان آمیزش جنسی و از طریق تماس مستقیم بین پوست افراد انتقال می‌یابد- ویکی‌پدیا] در برنامهٔ سراسری واکسیناسیون به پیش می‌برند.
ما همچنین کارگاه‌های نقاشی، موسیقی و ادبیات، صرفاً برای دل خودمان، سازمان‌دهی و برگزار کردیم.
وظایف ما
همان‌طور که در سراسر جهان دیده می‌شود، مبارزهٔ زنان با نظام مسلط در ترکیه نیز رو به رشد است. با این حال، این مبارزه، فراتر از وجه ضدسرمایه‌داری‌اش، باید جایگزینی را نیز مشخص کند. در غیر این صورت، سرمایه‌داری و حزب‌های سیاسی آن، این پویش زنان را می‌رُبایند و مال خود می‌کنند. علاوه بر این، کار سازمان‌های زنان نباید فقط در واکنش به سرمایه‌دارها و ضدحمله‌های دولت آنها تعیین شود. ما باید خواست‌ها و برنامه‌های خودمان را هم به پیش ببریم.
تقویت همبستگی علیه سرمایه‌داری و نمایندگان سیاسی آن، با خواستِ برابری و آزادی، مهم‌ترین وظیفهٔ مبارزهٔ زنان است. آنچه ما در برابر منابع مالی بی‌پایان آنها داریم، قدرت همبستگی و سازمان است. اگرچه آنها تلاش می‌کنند جلوی سازمان ما را بگیرند و زندگی ما را به خانه‌هایمان محدود کنند- این بار به بهانهٔ همه‌گیری- ولی نخواهند توانست ما را متوقف کنند. ما راه خود را پیدا خواهیم کرد، چون بی‌تاب هستیم تا آینده‌ای بدون خشونت و استثمار بسازیم. ما به چیزی کمتر از این، یا به بد [در مقابل بدتر]، رضایت نمی‌دهیم!
همراهان عزیز،
من به نمایندگی از کمیته‌های همبستگی زنان و پیکار زنان ترکیه به تمام سازمان‌های فدراسیون دموکراتیک جهانی زنان و اعضای آنها درود می‌فرستم.
متن ارائه شده توسط نمایندهٔ ترکیه در نشست فدراسیون دموکراتیک جهانی زنان- بخش اروپا
تابستان 2021
